اخبار قرآنی( قرآن محمدبن‌عبدالله به روایت قادر عبدالله)
حسین سجادی قائم‌مقامی فراهانی با تخلص «قادر عبدالله» نویسنده ایرانی‌تبار مقیم هلند است که نخستین رمان خود به زبان هلندی را در سال ۱۹۹۳ یعنی پس از پنج سال سکونت در هلند، به انتشار رساند.
وی که در ایران به حرفه روزنامه‌نگاری می‌پرداخت امروزه از ستون‌نویسان روزنامه‌های پرتیراژ هلند است و پس از انتشار رمان‌های مختلف، تاکنون چندین جایزه ادبی هلندی و بین‌المللی نیز دریافت کرده است.
۲۵ آوریل گذشته دو کتاب تازه از او طی مراسمی رونمایی شد. این دو کتاب، یکی «قرآن» و دیگری «پیامبر» نام دارند که اولی ترجمه‌ای آزاد از متن قرآن توسط قادر عبدالله است و دومی کتابی در شرح زندگانی محمد، پیامبر اسلام.
انتشار این کتاب‌ها بحث و برنامه‌های زیادی را در رسانه‌ها و محافل هلندی به دنبال داشته و این دو کتاب که در جلدی یگانه عرضه می شوند در هفته‌های جاری هم‌چنان در رده پرفروش‌ترین کتاب‌های هلند قرار دارند به‌طوری‌که در حال حاضر، یعنی دو هفته پس از انتشار، این دو کتاب در جایگاه یکم لیست پرفروش‌ترین کتاب هلند قرار گرفته‌اند.
با توجه به اقبال گسترده جامعه هلند به این ترجمه و اهمیتی که شیوه ارائه قادر عبدالله از این دو ستون اصلی فرهنگ اسلام در این جامعه اروپایی پیدا کرده‌است و برای آشنایی خواننده زمانه با چند و چون و روش کار وی در این دو کتاب، ترجمه فارسی مقدمه کتاب قرآن او و ترجمه‌ای از دو سوره نخست آن‌گونه که در این کتاب آمده، در زیر می‌آید:
مقدمه:
محمد چنین می‌گوید: «الله دانای مطلق است.»
قادر عبدالله ناآگاه است.
من با عشق زیادی بر روی این کتاب کار کرده‌ام چرا که این کتاب، کتاب خانه پدری من و کتاب انسان‌های عزیزی بود که از نزدیک می‌شناختم.
اگر در توضیحات و بازنویسی من چیزی به‌نادرستی آمده تقصیر از نادانی من و عشق من به نثر محمد است. من نام محمد را همان‌گونه که در قرآن آمده و از روی احترام به پیامبر به‌کار می‌برم.
این ترجمه را باید همچون سیر و سفری در قرآن دید: سعی من بر این بوده تا شما خوانندگان را به گوشه و کنار این کتاب ببرم. تا امروز پنج ترجمه به زبان هلندی وجود دارد و شما می‌توانید همیشه از این ترجمه‌ها استفاده کنید. من به کوشش عظیم این مترجمان سر تعظیم فرو می‌آورم.
من کار ایشان را همیشه گرامی داشته، به دیده احترام نگریسته و در کتاب‌خانه‌ام جایی زیبنده را به این آثار اختصاص داده‌ام.
در این‌جا باید به چند چیز اذعان کنم: ترجمه قرآن کاری ناممکن است؛ زیبایی زبان محمد در آن فرآیند از میان می‌رود. تمامی جملات قرآن استعاری‌اند. هر جمله را می‌شود به طرق مختلفی ترجمه کرد و لغزش در ترجمه امری است ناگزیر.
اذعان می‌دارم که اشتباهات زیادی نموده‌ام و راه دیگری هم نبود. بدون این اشتباهات ادامه کار امکان‌پذیر نبود.
ابهامات بسیاری در قرآن وجود دارد با این وجود تمامی کوشش خود را کرده‌ام تا متون را کمی واضح‌تر کنم.
دریغا که رنگ و بوی اصلی و حس واژگان روایت محمد را نمی‌توانم به شما برسانم. با این وجود من اکنون روزنه‌ای در دیوار پدید آورده‌ام که شما از طریق آن می‌توانید به باغ‌های محمد بنگرید.
برای قادر عبدالله مایه شادمانی است که بتواند از این رهگذر شمه‌ای از نثر الهی محمد را در برابر دیدگان خواننده قرار دهد. بخوانید و لذت برید.
روش کار
من این کتاب را مستقیما از متن اصلی عربی نسخه قرآن متعلق به پدرم ترجمه کردم.
در ترجمه هر جمله، آن را مستقیما با چهار ترجمه فارسی و سپس پنج ترجمه هلندی مطابقت نمودم.
در کنار آن، از تفسیر پنج‌جلدی طبری، قرآن‌شناس بزرگ قرون وسطا بهره برده، آن را پایه کار خود قرار دادم.
هر چه را درنمی‌یافتم، نظر او را می‌طلبیدم چرا که داوری او همیشه ناب و اصیل بود. اگر باز درنمی‌یافتم تلفن را برداشته از عموی پیرم، آقا جان، چاره‌جویی می‌کردم. اگر تعبیر و تفسیر او نبود راه خود را در این کتاب گم می‌کردم.
در کنار وی، نظر مردان و زنان کهنسال خانواده راه‌گشای من بود. مردان و زنانی که همانند درخت‌اند. درختانی که وزش تندباد، پیش از همه آنان را بر زمین خواهد افکند.
من از ایشان سپاسگذارم. من از ایشان به خاطر قلب بزرگشان سپاسگذارم.
ترتیب سوره‌ها
در قرآن تکرار زیاد است. این از ویژگی‌های این کتاب است. قرآن یک روایت است. روایتی خطاب به مردمی بی‌سواد. تکرار گفتار در این دوره از الزامات بوده‌است.
گرچه بخشی از تکرارها را حذف نمودم، ولی از پاره‌ای تکرارها گزیری نیست.
در این کار، چهار تصمیم غیرمعمول اتخاذ کردم.
محمد دو گونه روایت یا سوره دارد. نخستین گونه، روایاتی است که در زمان اقامت وی در مکه پدیدار شده و گونه دوم روایات پدیدآمده به هنگام اقامت او در مدینه.
هشتاد و دو سوره از مکه است و سی و دو سوره از مدینه.
مؤلفان قرآن تمامی سوره‌ها را در هم چیده‌اند به طوری‌که ترتیب تاریخی آن‌ها از میان رفته. از این رو در این کتاب یک آشفتگی پدید آمده، ولی همین آشفتگی نیز یک جوّ الهی پدید آورده‌است.
من برای این‌که بشود روند تحولات محمد و قرآن او را بهتر دنبال کرد سوره‌ها را در ترتیب تاریخی خودشان قرار داده‌ام.
افزون بر این برای بیشتر سوره‌ها نیز مقدمه‌ای نوشته‌ام تا راه را برای رسیدن به جان کلام هموارتر سازم.
به این خاطر که ترجمه قرآن در شکل حاضرش تنها در این‌جا امکان‌پذیر شد، برای نقش جلد آن تصویر یک لاله قرمز و قهوه‌ای زیبای هلندی را برگزیدم و این تغییر جلد، در ۱۴۰۰ سال، برای اولین بار است که انجام می‌شود.
برای تأکید بر هویت جدید این کتاب، به آغاز هر سوره عناصر جدیدی با این اَشکال افزودم: گاو، لاله، آسیاب بادی، باران و کفش چوبی.
برای جاودان‌سازی نثر خود سوره‌ای نیز به قرآن افزودم، سوره ۱۱۵.
همین‌جا می‌خواهم اذعان کنم که اثر من ادامه‌ای است از سنت ادبی کهن فارسی. استادان بزرگ ایرانی همچون حافظ، سعدی، خیام و مولانا هر یک قرآن را به سبک خودسرانه خویش عرضه داشته‌اند.
و در پایان این‌که، قرآن طی هزار و چهارصد سال گذشته آبشخور و الهام‌بخش شاعران، نویسندگان و معماران بزرگ شرقی بوده‌است. سراسر ادبیات عرب و شرق ریشه در عمق این کتاب دارد.
ترجمه هلندی قرآن نیز می‌تواند به نوبه خود سهمی در ادبیات هلندی داشته باشد. تا امروز نویسندگان، شاعران و هنرمندان هلندی انجیل را الهام‌بخش آثار خود قرار داده‌اند. آنان می‌توانند از این پس قرآن را نیز به دست بگیرند. این کتاب برای ایشان یک وادی کهن و رازآلود است.
نثر این ترجمه، نثر محمد بن عبدالله و قادر عبدالله با هم است. این چیزی است که مردمان سرزمین هلند تاکنون به آن عادت نداشته‌اند.
برای شما سفری خوب در قرآن و در زندگی گیرا و جذاب محمد آرزو دارم.
بخوانید و تحسین آورید.
محمد بن عبدالله از این ترجمه خشنود بادا.
با تکریم و مباهات.
قادر عبدالله
