اخبار قرآنی(آشنایی با موزه قرآن آستان قدس رضوی)

 

درباره موزه قرآن

سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در راستای ارائه خدمات بیشتر به زائرین و مجاورین در سال 1364 مبادرت به افتتاح سومین موزه خود نمود. ساختمان این موزه که بعد از انقلاب اسلامی طی سالهای 1362-1360 در ضلع جنوب شرقی حرم مطهر احداث گردیده است دارای 400 متر فضای نمایشی می باشد. از سال 1373طبقه اول این ساختمان به موزه هدایای مقام معظم رهبری اختصاص داده شده است. گنجینه قرآن در طبقه دوم این ساختمان واقع شده است و در آن نزدیک به 90 جلد قرآن، 14 جلد مرقع و 13 جلد لاکی و روغنی بسیار نفیس به نمایش گذاشته شده است.

پنج قرآن منسوب به ائمه طاهرین علیه السلام است. از جمله خط مبارک امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) که به خط کوفی روی پوست نوشته شده اند. اکثر این قرآنها دارای نقاط شنگرف یا شجرف (قرمز خوشرنگ) هستند. که اولین بار توسط ابوالاسود دوئلی و به دستور حضرت علی (ع) جهت سهولت در خواندن قرآن انجام شده است. قرآنها به ترتیب تاریخی به نمایش گذاشته شده اند و با کمی دقت می توان سیر تحول خطوط کوفی را به سهولت مشاهده نمود. قدیمی ترین قرآن وقفی این گنجینه مربوط به سال 393 هجری قمری است. که توسط وزیر و صاحب دیوان سلطان محمود و مسعود قزوینی وقف روضه منوره گردیده است.

 مجموعه قرآن های بسیار نفیس عثمان ابن حسین وراق که یکی از شاهکارهای هنر اسلامی است از دیگر آثار به نمایش گذاشته شده در این گنجینه می باشد. این قرآنها مربوط به قرن پنجم هجری قمری است که با خط کوفی مشکول نوشته شده است و نکته در خور اهمیت این است که کاتب و مذهب این آثار شخص عثمان ابن وراق می باشد. تمام ترنج ها و فواصل آیات و سر سوره ها با طلای ناب کار شده است. تعدادی از قرآنهای این گنجینه که با خط نسخ می باشد مربوط به اوایل قرن هفتم هجری است و کاتب آن یاقوت مستعصمی خطاط مشهور دربار المستعصم بالله از خلفای عباسی می باشد.

از دیگر آثار نفیس این گنجینه، قرآن هایی به خط عبدالقادر شیرازی است که مربوط به نیمه دوم قرن دهم هجری می باشد. این قرآن ها از پر کارترین و نفیس ترین قرآن های موجود در این گنجینه است که به گونه ای کم نظیر تذهیب شده اند و دارای جلد سوخته بسیار زیبایی است که آیه الکرسی را با طلا و به صورت برجسته روی آن نوشته اند، قرآن بابری مربوط به نیمه اول قرن دهم به خط اختراعی ظهیر الدین محمد بابر پادشاه و موسس سلسله مغولی در هند از دیگر آثار کم نظیر این موزه می باشد. قرآن پنج تفسیره مربوط به قرن یازدهم- شامل تفاسیر حسینی، کشاف، بیضاوی و جلالین - نسخه ای جالب و قابل تامل از بدایع هنر کتابت اسلامی است که هر صفحه آن یازده سطر است و حرف اول سطر اول با حرف اول سطر یازدهم، حرف اول سطر دوم با حرف اول سطر دهم و به همین ترتیب حروف اول هر سطر با سطر مقابل، مشابه یکدیگر می باشند و ضمنا حرف اول سطر وسط (ششم) با سطر ششم صفحه مقابل یکی است و به همین شکل، تمام قرآن دارای نظم می باشد این قرآن به سال 1306 هجری قمری توسط علی مدرس همدانی به رشته تحریر درآمده است.

 تعداد هشت برگ قرآن به خط محقق و به ابعاد 177*101 سانتیمتر بر روی کاغذ خانبالغ از دیگر آثار به نمایش گذاشته در این گنجینه می باشد. این قرآنها توسط بایسنقر میرزا فرزند شاهرخ نواده تیمور نوشته شده است. در مجموع گنجینه قرآن آرام بخش دلهای مشتاقان و جلا دهنده روح بازدید کنندگان می باشد.